ผู้นำ เริ่มต้นจากการออกแบบชีวิตให้มีความหมาย

ในโลกที่การเป็นผู้นำต้องเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงและความไม่แน่นอนในทุกวัน คำถามสำคัญที่ผู้นำควรถามตัวเองอาจไม่ใช่แค่ “องค์กรจะเดินไปทางไหน?” แต่คือ “ชีวิตของฉันจะเดินไปทางไหน?” เพราะความชัดเจนในชีวิตส่วนตัวมีผลอย่างมากต่อวิธีการนำทีมและบริหารองค์กรหนังสือ Designing Your Life โดย Bill Burnett และ Dave Evans เสนอแนวคิดที่เปลี่ยนวิธีมองชีวิตโดยกระบวนการคิดเชิงออกแบบ Design Thinking ชีวิตก็เหมือนกับการออกแบบผลิตภัณฑ์ ผ่านการทดลอง ปรับปรุง และสร้างสิ่งที่เหมาะสมที่สุดสำหรับเรา แนวคิดนี้สามารถนำมาใช้ได้ดีกับผู้นำที่ต้องการสร้างชีวิตและการทำงานที่สมดุล พร้อมกับการเป็นแรงบันดาลใจให้กับทีม

ชีวิตที่ดี เริ่มต้นจากการตั้งคำถามที่ถูกต้อง

Burnett และ Evans เน้นว่าการออกแบบชีวิตเริ่มต้นจากการตั้งคำถามที่ถูกต้อง ไม่ใช่การมองหาคำตอบทันที ผู้นำควรถามตัวเองว่า:

• ฉันต้องการอะไรจากชีวิตที่มากกว่าความสำเร็จในงาน?
• สิ่งที่ฉันทำในวันนี้นำไปสู่ชีวิตที่ฉันอยากได้จริงหรือไม่?
• อะไรที่ฉันอยากทดลองในชีวิตส่วนตัวและการทำงาน?

คำถามเหล่านี้ช่วยให้ผู้นำหยุดทบทวนและวางเป้าหมายชีวิตที่เชื่อมโยงกับเป้าหมายในบทบาทผู้นำได้อย่างชัดเจน

5 ขั้นตอนในการออกแบบชีวิตสำหรับผู้นำ

• การสำรวจตัวเอง (Empathize Yourself)
  เช่นเดียวกับการออกแบบผลิตภัณฑ์ การออกแบบชีวิตเริ่มจากการเข้าใจตัวเองอย่างลึกซึ้ง
  1. อะไรคือคุณค่าที่สำคัญที่สุดในชีวิตคุณ?
  2. คุณใช้เวลาในแต่ละวันกับสิ่งที่สอดคล้องกับคุณค่าของคุณหรือไม่?
     การเขียน “บันทึกเวลา” (Time Log) อาจช่วยให้คุณเห็นว่าคุณทุ่มเทเวลาให้กับสิ่งที่มีความหมายมากน้อยแค่ไหน
• การตั้งคำถามกับปัญหา (Reframe Problems)
  บางครั้งเราติดอยู่กับปัญหาเดิม ๆ เช่น การทำงานหนักเกินไป หรือการไม่มีเวลาให้ครอบครัว Burnett และ Evans แนะนำให้มองปัญหาในมุมใหม่ เช่น แทนที่จะถามว่า “ฉันจะมีเวลามากขึ้นได้อย่างไร?” ลองถามว่า “ฉันจะทำให้เวลาที่มีคุณค่าได้อย่างไร?”
• การระดมไอเดียชีวิต (Ideate Your Life)
  ลองสร้าง “แผนชีวิต 3 แบบ” ซึ่งแต่ละแบบสะท้อนถึงเส้นทางที่เป็นไปได้ เช่น
  1. แผนที่ 1: ชีวิตในเส้นทางปัจจุบัน
  2. แผนที่ 2: ชีวิตในเส้นทางใหม่ที่คุณอยากลอง หากแผนที่ 1 ไม่เกิดขึ้น
  3. แผนที่ 3: ชีวิตในแบบที่คุณจะเลือกทำหากไม่มีข้อจำกัดใด ๆ
• การทดลองชีวิต (Prototype Your Life)
  อย่ากลัวที่จะทดลอง เช่น หากคุณสนใจงานใหม่หรือต้องการเปลี่ยนบทบาทในองค์กร ลองพูดคุยกับคนที่ทำงานนั้น ๆ หรือทดลองโปรเจกต์เล็ก ๆ ที่เกี่ยวข้อง การทดลองช่วยลดความเสี่ยงและให้ข้อมูลที่แท้จริงเกี่ยวกับสิ่งที่เหมาะกับคุณ
• การตัดสินใจและลงมือทำ (Test and Act)
  เมื่อคุณผ่านขั้นตอนการทดลองและสะท้อนผลลัพธ์แล้ว จงตัดสินใจด้วยความมั่นใจ Burnett และ Evans ชี้ให้เห็นว่า ไม่มีการตัดสินใจใด “สมบูรณ์แบบ” แต่สิ่งสำคัญคือการลงมือทำและพร้อมปรับปรุง

ผู้นำที่ออกแบบชีวิตได้ จะนำทีมด้วยความสมดุล
การเป็นผู้นำที่ดีไม่ได้หมายถึงการเสียสละชีวิตส่วนตัวเพื่อความสำเร็จของทีม แต่คือการสร้างชีวิตที่สมดุลและเต็มไปด้วยความหมาย เพราะชีวิตที่คุณออกแบบได้ดี จะสะท้อนในวิธีที่คุณนำทีม ตัวอย่างเช่น หากคุณมองหาวิธีสร้างสมดุลระหว่างงานและชีวิต คุณอาจนำแนวคิดเดียวกันไปใช้ในทีม เช่น ส่งเสริมการทำงานแบบยืดหยุ่น (Flexible Work) หรือสร้างวัฒนธรรมที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพจิต

บทสรุป: ผู้นำที่ยอดเยี่ยมเริ่มต้นจากการออกแบบชีวิตของตัวเอง
หนังสือ Designing Your Life สอนให้เรารู้ว่า ชีวิตที่ดีไม่ใช่ชีวิตที่สมบูรณ์แบบ แต่คือชีวิตที่เราตั้งใจออกแบบ และพร้อมปรับเปลี่ยนให้เหมาะกับตัวเราเองการเป็นผู้นำที่ยอดเยี่ยมไม่ได้เริ่มต้นจากการแก้ไขปัญหาของคนอื่น แต่คือการเริ่มจากการสร้างชีวิตที่มีความหมายให้กับตัวเอง เพราะผู้นำที่รู้จักออกแบบชีวิตตัวเอง ย่อมเป็นแบบอย่างที่ดีและสร้างแรงบันดาลใจให้ทีมของเขาได้เช่นกัน

อ้างอิง
Burnett B. and Evans D. (2018). Designing Your life: How to build a well-lived, Joyful life (Sripatanaskul M.). Bangkok: Bookscape.

Writer : ดร. อารดา มหามิตร (อ.กลอย) คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย ผู้อำนวยการหลักสูตร YMBA
อาจารย์ประจำคณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย